Pionizacja czyli utrzymywanie w sposób trwały i stabilny postawy opartej na dwóch kończynach dolnych umożliwiająca człowiekowi lepsze postrzeganie świata. Możliwość trwałego utrzymywania postawy pionowej stał się wyróżnikiem naszej odrębności gatunkowej wśród innych ssaków. W zależności od zdolności motorycznych pacjenta w tej grupie zaopatrzenia ortopedycznego możemy wyróżnić pionizatory przednie dla osób z lepszą kontrolą głowy i tylne dla osób które słabiej kontrolują ustawienie głowy względem reszty ciała.

Po co i dla kogo dedykowane są pionizatory

Oprócz dobrze znanego korzystnego wpływu pionizacji na układ krążenia, oddechowy i nerwowy pozycja stojąca korzystnie wpływa na przebudowę bliższego odcinka kości udowej – zmniejszenia kąta szyjkowo-trzonowego i antetorsji szyjki. Dodatkowo wpływa na utrzymanie właściwej długości mięśni: kulszowo-goleniowych, rotatorów wewnętrznych biodra i przywodzicieli co ułatwia właściwe ustawienie miednicy. Brak pionizacji powoduje zmiany ogólnoustrojowe, a nie miejscowe. Stąd pionizacja jest konieczna dla organizmu, ciała człowieka, jego ogólnego komfortu fizycznego, psychicznego i emocjonalnego. 

W procesie rehabilitacji z wykorzystaniem pionizacji bardzo ważne jest usuwanie patologicznych wzorców i takie jej prowadzenie, by tworzone nowe wzorce były w miarę możliwości zbliżone do prawidłowych. Mają one nie dopuścić do rozwoju patologicznej motoryki, dlatego szybkie rozpoczęcie pionizacji nawet tuż po 10 m.ż. jest bardzo ważne. Dzięki odpowiedniej pionizacji utrwalamy efekty ciężkiej pracy terapeutów oraz zapobiegamy utrwalaniu się nieprawidłowych wzorców ruchowych podczas przerw w usprawnianiu.

Pionizatory w zależności od zdolności motorycznych pacjenta możemy podzielić na przednie i tylne a także możemy jeszcze skategoryzować jako dynamiczne (umożliwiają przemieszczanie się) i statyczne oraz na pionizatory z funkcją odwiedzenia w stawach biodrowych. 

Pionizacja dzieci z problemami w obrębie bioder jest kluczowa dla prawidłowego rozwoju i uniknięcia bólu pacjenta. W ostatnich latach badano wiele zalet pionizacji dzieci m.in. z odwodzeniem, napisano, że wczesne stosowanie sprzętu do zarządzania postawą odgrywało rolę w zmniejszaniu problemów z biodrami. Z tego powodu programy stojące są często częścią programu zarządzania postawą i są zalecane dla dzieci z deficytami neurologicznymi które nie stoją w wieku 12–18 miesięcy. Programy pionizacji ułatwiają wyrównanie w pionie, zwiększają zdolność do utrzymywania ciężaru przez kończyny dolne poprawiają postawę antygrawitacyjną, zwiększają siłę i wytrzymałość, radzą sobie z przykurczami, zapobiegają krzyżowaniu się nóg, pomagają w rozwoju panewki i zapobiegają dysplazji stawu biodrowego. Rozpoczęcie codziennego obciążania w ramach stałego programu jest zalecane u dzieci z MPD w wieku 10–12 miesięcy.

Przeciwwskazaniem bezwzględnym do pionizacji z odwodzeniem jest nawykowe zwichnięcie w stawie biodrowym (kiedy staw biodrowy „wyskoczy” z panewki).

Dla kogo?

Pionizatory znajdują najczęściej zastosowanie w następujących jednostkach chorobowych: mózgowe porażenie dziecięce, dystrofie mięśniowe, porażenia różnego pochodzenia, rozczep kręgosłupa, przepukliny oponowo-rdzeniowe, stany po urazach kręgosłupa, stany po urazach czaszkowo-mózgowych, stany po udarach, wady postawy, a w szczególności skolioza kręgosłupa lub gdy inne zaopatrzenie nie znajduje zastosowania.